سازمان بهداشت جهانی

مشاوره عملی برای حفظ یک رژیم غذایی سالم

میوه‌ها و سبزیجات

مصرف حداقل 400 گرم یا پنج وعده میوه و سبزیجات در روز خطر بیماری‌های غیرواگیر را کاهش می‌دهد و به تأمین مقدار کافی فیبر غذایی در روز کمک می‌کند.

مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند با موارد زیر بهبود یابد:

  • همیشه سبزیجات را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید؛
  • میوه‌های تازه و سبزیجات خام را به عنوان میان‌وعده مصرف کنید؛
  • میوه‌ها و سبزیجات تازه‌ای که در فصل هستند مصرف کنید؛
  • از انواع مختلف میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.

کاهش میزان مصرف چربی کل به کمتر از 30٪ از مجموع انرژی دریافتی به پیشگیری از افزایش وزن ناسالم در جمعیت بزرگسال کمک می‌کند. همچنین، خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر با کاهش چربی‌های اشباع‌شده به کمتر از 10٪ از مجموع انرژی دریافتی و چربی‌های ترانس به کمتر از 1٪ از مجموع انرژی دریافتی کاهش می‌یابد.

مصرف چربی‌ها، به ویژه چربی‌های اشباع‌شده و چربی‌های ترانس صنعتی، می‌تواند با موارد زیر کاهش یابد:

  • بخارپز یا آب‌پز کردن به جای سرخ کردن در هنگام پخت غذا؛
  • جایگزینی کره، گیه و چربی حیوانات با روغن‌های غنی از چربی‌های غیراشباع، مانند روغن سویا، کانولا (دانه‌های رابسید)، ذرت، گلرنگ و روغن آفتابگردان؛
  • مصرف محصولات لبنی کم‌چرب و گوشت‌های کم‌چرب، یا جدا کردن چربی‌های قابل مشاهده از گوشت؛
  • محدود کردن مصرف غذاهای پخته‌شده و سرخ‌شده و تنقلات پیش‌ساخته (مانند دونات‌ها، کیک‌ها، پای‌ها، کوکی‌ها، بیسکویت‌ها و ویفرها) که حاوی چربی‌های ترانس صنعتی هستند.

اکثر مردم نمک زیادی مصرف می‌کنند (معادل 9-12 گرم نمک در روز) و به اندازه کافی پتاسیم دریافت نمی‌کنند (کمتر از 3.5 گرم). مصرف زیاد سدیم و مصرف ناکافی پتاسیم باعث فشار خون بالا می‌شود که خود خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.

کاهش مصرف نمک به سطح توصیه‌شده (کمتر از 5 گرم در روز) می‌تواند سالانه 1.7 میلیون مرگ را پیشگیری کند.

در بزرگسالان و کودکان، مصرف قندهای آزاد باید به کمتر از 10٪ از مجموع انرژی دریافتی کاهش یابد. کاهش این میزان به کمتر از 5٪ از مجموع انرژی دریافتی می‌تواند مزایای بهداشتی بیشتری به همراه داشته باشد.

مصرف قندهای آزاد خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد. همچنین کالری‌های اضافی از غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قندهای آزاد، به افزایش وزن ناسالم منجر می‌شوند که می‌تواند منجر به چاقی و اضافه وزن گردد. شواهد اخیر نشان می‌دهند که قندهای آزاد می‌توانند بر فشار خون و چربی‌های خون تأثیر بگذارند و کاهش مصرف آن‌ها خطر عوامل بیماری‌های قلبی‌عروقی را کاهش می‌دهد.

برای کاهش مصرف قندها، می‌توان موارد زیر را انجام داد:

  • محدود کردن مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که مقادیر بالای قند دارند، مانند تنقلات شیرین، شکلات‌ها و نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند (یعنی تمام نوشیدنی‌های حاوی قند آزاد، از جمله نوشابه‌ها، آب‌میوه‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا و ورزشی، چای‌های آماده، قهوه‌های آماده و نوشیدنی‌های طعم‌دار شیرینی‌دار).
  • مصرف میوه‌های تازه و سبزیجات خام به جای تنقلات شیرین.

رژیم غذایی در طول زمان تغییر می‌کند و تحت تأثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی متعددی قرار دارد که به طور پیچیده‌ای بر الگوهای غذایی فردی تأثیر می‌گذارند. این عوامل شامل درآمد، قیمت‌های غذا (که بر در دسترس بودن و مقرون به صرفه بودن غذاهای سالم تأثیر می‌گذارد)، ترجیحات و باورهای فردی، سنت‌های فرهنگی و جنبه‌های جغرافیایی و محیطی (از جمله تغییرات اقلیمی) هستند. بنابراین، ترویج یک محیط غذایی سالم – شامل سیستم‌های غذایی که یک رژیم غذایی متنوع، متوازن و سالم را ترویج می‌دهند – نیازمند مشارکت چندین بخش و ذینفع، از جمله دولت‌ها و بخش‌های عمومی و خصوصی است.

دولت‌ها نقش مرکزی در ایجاد محیط غذایی سالم دارند که افراد را قادر می‌سازد تا شیوه‌های تغذیه سالم را پذیرفته و حفظ کنند. اقدامات مؤثر سیاست‌گذاران برای ایجاد یک محیط غذایی سالم شامل موارد زیر است:

ایجاد هماهنگی در سیاست‌ها و برنامه‌های سرمایه‌گذاری ملی – از جمله سیاست‌های تجاری، غذایی و کشاورزی – برای ترویج رژیم غذایی سالم و حفاظت از سلامت عمومی از طریق:

  • افزایش انگیزه‌ها برای تولیدکنندگان و خرده‌فروشان برای کاشت، استفاده و فروش میوه‌ها و سبزیجات تازه؛
  • کاهش انگیزه‌ها برای صنعت غذا برای ادامه یا افزایش تولید غذاهای فرآوری‌شده حاوی سطوح بالای چربی‌های اشباع‌شده، چربی‌های ترانس، قندهای آزاد و نمک/سدیم؛
  • تشویق به بازفرمولاسیون محصولات غذایی برای کاهش محتویات چربی‌های اشباع‌شده، چربی‌های ترانس، قندهای آزاد و نمک/سدیم، با هدف حذف چربی‌های ترانس صنعتی؛
  • پیاده‌سازی توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی در مورد تبلیغات غذاها و نوشیدنی‌های غیرالکلی برای کودکان؛
  • ایجاد استانداردهایی برای تشویق به شیوه‌های تغذیه سالم از طریق اطمینان از دسترس‌پذیری غذاهای سالم، مغذی، ایمن و مقرون به صرفه در پیش‌دبستانی‌ها، مدارس، مؤسسات عمومی دیگر و محل‌های کار؛
  • بررسی ابزارهای مقرراتی و داوطلبانه (مانند مقررات تبلیغات و سیاست‌های برچسب‌گذاری تغذیه‌ای) و مشوق‌ها یا جریمه‌های اقتصادی (مانند مالیات‌ها و یارانه‌ها) برای ترویج رژیم غذایی سالم؛
  • تشویق خدمات غذایی و رستوران‌های بین‌المللی، ملی و محلی به بهبود کیفیت تغذیه‌ای غذاهایشان – اطمینان از دسترس‌پذیری و مقرون به صرفه بودن انتخاب‌های سالم – و بازنگری در اندازه‌های وعده و قیمت‌گذاری.

 

تشویق به تقاضای مصرف‌کنندگان برای غذاها و وعده‌های غذایی سالم از طریق:

  • ترویج آگاهی مصرف‌کنندگان از یک رژیم غذایی سالم؛
  • توسعه سیاست‌ها و برنامه‌های مدرسه‌ای که کودکان را تشویق به پذیرش و حفظ رژیم غذایی سالم کنند؛
  • آموزش کودکان، نوجوانان و بزرگسالان در مورد تغذیه و شیوه‌های تغذیه سالم؛
  • تشویق به مهارت‌های آشپزی، از جمله در مدارس برای کودکان؛
  • حمایت از اطلاعات در نقطه فروش، از جمله از طریق برچسب‌گذاری تغذیه‌ای که اطلاعات دقیق، استاندارد و قابل فهمی از محتویات مواد مغذی غذاها را ارائه دهد (مطابق با دستورالعمل‌های کمیسیون کدکس آلیمنتاریوس)، با افزودن برچسب‌گذاری در جلوی بسته به منظور تسهیل درک مصرف‌کننده؛
  • ارائه مشاوره تغذیه‌ای و رژیم غذایی در مراکز بهداشتی اولیه.
  • ترویج شیوه‌های تغذیه مناسب برای نوزادان و کودکان خردسال از طریق:
  • اجرای “کد بین‌المللی بازاریابی جایگزین‌های شیر مادر” و قطعنامه‌های مرتبط بعدی مجمع بهداشت جهانی؛
  • اجرای سیاست‌ها و شیوه‌هایی که حمایت از مادران شاغل را ترویج دهند؛
  • ترویج، حفاظت و حمایت از شیردهی در خدمات بهداشتی و جامعه، از جمله از طریق “ابتکار بیمارستان‌های دوست‌دار کودک”.
  • “استراتژی جهانی سازمان بهداشت جهانی در زمینه رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سلامت” در سال 2004 توسط مجمع بهداشت تصویب شد. این استراتژی از دولت‌ها، سازمان بهداشت جهانی، شرکای بین‌المللی، بخش خصوصی و جامعه مدنی خواسته است که در سطح جهانی، منطقه‌ای و محلی اقداماتی را برای حمایت از رژیم‌های غذایی سالم و فعالیت بدنی انجام دهند.
  • در سال 2010، مجمع بهداشت مجموعه‌ای از توصیه‌ها را در مورد تبلیغات غذاها و نوشیدنی‌های غیرالکلی برای کودکان تصویب کرد. این توصیه‌ها به کشورها راهنمایی می‌کند تا سیاست‌های جدیدی طراحی کنند و سیاست‌های موجود را برای کاهش تأثیر تبلیغات غذاها و نوشیدنی‌های غیرالکلی برای کودکان بهبود دهند.
  • در سال 2012، مجمع بهداشت برنامه اجرایی جامعی را برای تغذیه مادران، نوزادان و کودکان خردسال تصویب کرد و شش هدف تغذیه‌ای جهانی برای دستیابی تا سال 2025 تعیین نمود. این اهداف شامل کاهش کوتاهی قد، لاغری و اضافه وزن در کودکان، بهبود شیردهی و کاهش کم‌خونی و وزن کم هنگام تولد می‌شود.
  • در سال 2013، مجمع بهداشت توافق کرد که نه هدف داوطلبانه جهانی برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مشخص شود. این اهداف شامل توقف افزایش دیابت و چاقی و کاهش 30٪ مصرف نمک تا سال 2025 است. “طرح عمل جهانی برای پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر 2013-2020” راهنما و گزینه‌های سیاستی برای کشورهای عضو، سازمان بهداشت جهانی و دیگر آژانس‌های سازمان ملل متحد برای دستیابی به این اهداف است.
  •  
  • در ماه مه 2014، سازمان بهداشت جهانی کمیسیون پایان دادن به چاقی کودکان را تشکیل داد. در سال 2016، این کمیسیون مجموعه‌ای از توصیه‌ها برای مقابله مؤثر با چاقی کودکان و نوجوانان در زمینه‌های مختلف جهان ارائه داد.
  • در نوامبر 2014، سازمان بهداشت جهانی، به همراه سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO)، دومین کنفرانس بین‌المللی تغذیه (ICN2) را برگزار کرد. این کنفرانس اعلامیه رم در مورد تغذیه و چارچوب عمل را تصویب کرد که مجموعه‌ای از گزینه‌های سیاستی و استراتژی‌ها برای ترویج رژیم‌های غذایی متنوع، ایمن و سالم در تمامی مراحل زندگی را توصیه می‌کند. سازمان بهداشت جهانی به کشورها کمک می‌کند تا تعهدات خود را در اجلاس ICN2 اجرا کنند.
  • بعداشدر ماه مه 2018، مجمع بهداشت برنامه کار عمومی سیزدهم (GPW13) را تصویب کرد که راهنمای کار سازمان بهداشت جهانی در سال‌های 2019-2023 خواهد بود. کاهش مصرف نمک/سدیم و حذف چربی‌های ترانس صنعتی از عرضه مواد غذایی به عنوان بخشی از اولویت‌های اقدامات سازمان بهداشت جهانی برای دستیابی به اهداف آن، شامل تضمین زندگی سالم و ارتقاء رفاه برای همه افراد در تمامی سنین، شناخته شده است.