تخمک کشی یا پانکچر

تخمک کشی یا پانکچر یکی از مراحل اصلی درمان ناباروری به روش آی‌وی‌اف (IVF) محسوب می‌شود. این روش زمانی به کار می‌رود که اسپرم و تخمک در شرایط طبیعی قادر به لقاح در رحم نباشند. در واقع، بعد از مصرف داروهای محرک تخمدان، فولیکول‌های زن تحت نظر قرار گرفته و تخمک‌های بالغ با کمک یک سوزن ظریف و هدایت سونوگرافی از تخمدان‌ها جمع‌آوری می‌شوند. این عمل معمولاً در محیط کلینیک و تحت بیهوشی کوتاه‌مدت انجام می‌شود و حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.

بعد از جمع‌آوری، تخمک‌ها در آزمایشگاه با اسپرم ترکیب می‌شوند و در محیط کشت قرار می‌گیرند. طی چند روز آینده، سلول‌ها تقسیم شده و جنین‌های اولیه شکل می‌گیرند. در نهایت، بهترین جنین انتخاب شده و به رحم مادر منتقل می‌شود تا شانس بارداری افزایش پیدا کند. به همین دلیل، تخمک کشی یا پانکچر بخش حیاتی در روند موفقیت‌آمیز درمان ناباروری است.

انجام این روش چند مرحله مهم دارد:

  1. تحریک تخمدان‌ها با دارو
    ابتدا با داروهای هورمونی، تخمدان تحریک می‌شود تا چندین فولیکول بالغ رشد کنند. در این مرحله، پزشک با کمک سونوگرافی و آزمایش خون وضعیت هورمون‌ها و رشد فولیکول‌ها را بررسی می‌کند.
  2. تزریق داروی نهایی (hCG)
    زمانی که فولیکول‌ها به اندازه مناسب رسیدند، دارویی به نام hCG یا مشابه آن تزریق می‌شود که روند بلوغ نهایی تخمک‌ها را کامل می‌کند.
  3. تخمک کشی یا پانکچر
    حدود ۳۴ تا ۳۶ ساعت بعد از تزریق، بهترین زمان برای برداشت تخمک‌هاست. پزشک با استفاده از سوزن مخصوص و تحت هدایت سونوگرافی از طریق واژن به تخمدان دسترسی پیدا کرده و تخمک‌های رسیده را جمع‌آوری می‌کند. این عمل معمولاً بدون درد انجام می‌شود، زیرا بیمار در بیهوشی کوتاه‌مدت قرار دارد.
  4. بررسی تخمک‌ها در آزمایشگاه
    پس از استخراج، تخمک‌ها از نظر کیفیت و بلوغ بررسی می‌شوند. تنها تخمک‌های بالغ و سالم برای لقاح با اسپرم انتخاب خواهند شد.

عوارض تخمک کشی یا پانکچر

تخمک کشی یا پانکچر یک روش ایمن است اما مانند هر عمل پزشکی می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

  • درد یا گرفتگی در ناحیه شکم و لگن
  • نفخ و احساس پری شکم
  • لکه‌بینی یا خونریزی خفیف واژینال
  • حالت تهوع یا احساس خستگی به علت بیهوشی
  • در موارد نادر: عفونت لگنی، خونریزی داخلی یا آسیب به اندام‌های اطراف

این عوارض در اکثر مواقع خفیف و گذرا هستند و ظرف چند روز برطرف می‌شوند. اما در صورت بروز علائمی مثل تب، خونریزی شدید یا درد مداوم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

رعایت توصیه‌های مراقبتی بعد از این عمل نقش مهمی در کاهش عوارض و افزایش شانس موفقیت درمان دارد:

  • استراحت کافی: روز اول بهتر است بیشتر استراحت کنید و از انجام کارهای سنگین خودداری نمایید.
  • نوشیدن آب فراوان: مصرف مایعات کافی به کاهش نفخ و بهبود عملکرد بدن کمک می‌کند.
  • تغذیه مناسب: رژیم غذایی سبک، سرشار از میوه، سبزیجات و فیبر برای جلوگیری از یبوست توصیه می‌شود.
  • پرهیز از رابطه جنسی: تا چند روز بعد از عمل بهتر است رابطه جنسی نداشته باشید تا فشار کمتری به تخمدان‌ها وارد شود.
  • مصرف داروها طبق دستور پزشک: استفاده منظم از داروهای هورمونی و مکمل‌ها بسیار اهمیت دارد.
  • پیگیری پزشکی: حضور در جلسات پیگیری و سونوگرافی‌های بعدی، روند درمان را به بهترین شکل پیش می‌برد.

تخمک کشی یا پانکچر یکی از مهم‌ترین مراحل درمان ناباروری با روش آی‌وی‌اف است. این عمل ایمن و کم‌عارضه با هدف برداشت تخمک‌های رسیده و آماده‌سازی آن‌ها برای لقاح آزمایشگاهی انجام می‌شود. رعایت مراقبت‌های بعد از پانکچر و پیگیری منظم پزشکی می‌تواند نقش زیادی در موفقیت درمان و رسیدن به بارداری سالم داشته باشد.