
یک رژیم غذایی سالم به پیشگیری از سوءتغذیه در تمامی اشکال آن و همچنین بیماریهای غیرواگیر (NCDs) از جمله دیابت، بیماری قلبی، سکته و سرطان کمک میکند.
رژیم غذایی ناسالم و کمبود فعالیت بدنی، ریسکهای عمده جهانی برای سلامت هستند.
شیوههای تغذیه سالم از سنین اولیه زندگی آغاز میشود – شیردهی به رشد سالم کمک کرده و توسعه شناختی را بهبود میبخشد و ممکن است مزایای بلندمدت برای سلامتی مانند کاهش خطر چاقی و بروز بیماریهای غیرواگیر در دوران بزرگسالی داشته باشد.
میزان مصرف انرژی (کالری) باید با میزان مصرف انرژی متوازن باشد. برای جلوگیری از افزایش وزن ناسالم، چربی کل نباید بیش از 30٪ از مجموع مصرف انرژی باشد. مصرف چربیهای اشباع شده باید کمتر از 10٪ و چربیهای ترانس کمتر از 1٪ از مصرف کل انرژی باشد، و باید مصرف چربیها از چربیهای اشباع شده و ترانس به چربیهای غیراشباع تغییر کند، و هدف این است که چربیهای ترانس صنعتی حذف شوند.
محدود کردن مصرف قندهای آزاد به کمتر از 10٪ از مجموع انرژی دریافتی، بخشی از یک رژیم غذایی سالم است. برای مزایای بهداشتی بیشتر، کاهش بیشتر آن به کمتر از 5٪ توصیه میشود.
نگه داشتن مصرف نمک کمتر از 5 گرم در روز (معادل 2 گرم سدیم در روز) به پیشگیری از فشار خون بالا کمک کرده و خطر بیماری قلبی و سکته را در جمعیت بزرگسال کاهش میدهد.
کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی توافق کردهاند که تا سال 2025 مصرف نمک در جمعیت جهانی را 30٪ کاهش دهند؛ همچنین توافق کردهاند که روند افزایش دیابت و چاقی در بزرگسالان و نوجوانان و همچنین چاقی کودکان را تا سال 2025 متوقف کنند.
مصرف یک رژیم غذایی سالم در طول دوره زندگی به پیشگیری از سوءتغذیه در تمامی اشکال آن و همچنین بیماریهای غیرواگیر (NCDs) و شرایط مختلف کمک میکند. با این حال، افزایش تولید غذاهای فرآوریشده، شهرنشینی سریع و تغییر سبک زندگیها منجر به تغییر الگوهای غذایی شده است. مردم اکنون بیشتر غذاهای پرانرژی، چربی، قند آزاد و نمک/سدیم مصرف میکنند و بسیاری از افراد به اندازه کافی میوه، سبزیجات و دیگر فیبرهای غذایی مانند غلات کامل مصرف نمیکنند.
ترکیب دقیق یک رژیم غذایی متنوع، متوازن و سالم بستگی به ویژگیهای فردی (مانند سن، جنسیت، سبک زندگی و میزان فعالیت بدنی)، زمینه فرهنگی، غذاهای محلی موجود و آداب و رسوم غذایی دارد. با این حال، اصول اساسی آنچه که یک رژیم غذایی سالم را تشکیل میدهد یکسان باقی میماند.
یک رژیم غذایی سالم شامل موارد زیر است:
میوهها، سبزیجات، حبوبات (مانند عدس و لوبیا)، مغزها و غلات کامل (مانند ذرت خام، ارزن، جو، گندم و برنج قهوهای).
حداقل 400 گرم (یعنی پنج وعده) میوه و سبزیجات در روز (به جز سیبزمینی، سیبزمینی شیرین، کاساوا و سایر ریشههای نشاستهای).
کمتر از 10٪ از مجموع انرژی دریافتی از قندهای آزاد که معادل 50 گرم (یا حدود 12 قاشق چایخوری) برای فردی با وزن بدن سالم که حدود 2000 کالری در روز مصرف میکند است، اما ایدهآل آن است که کمتر از 5٪ از مجموع انرژی دریافتی باشد برای مزایای بهداشتی بیشتر.
کمتر از 30٪ از مجموع انرژی دریافتی از چربیها. چربیهای غیراشباع (یافتشده در ماهی، آووکادو و مغزها، و در روغنهای آفتابگردان، سویا، کانولا و زیتون) ترجیح داده میشود به چربیهای اشباعشده (یافتشده در گوشت چرب، کره، روغنهای پالم و نارگیل، خامه، پنیر، گیه و چربی خوک) و چربیهای ترانس از همه انواع، از جمله چربیهای ترانس صنعتی (یافتشده در غذاهای پختهشده و سرخشده و غذاهای پیشساخته مانند پیتزاهای منجمد، پایها، کوکیها، بیسکویتها، ویفرها، و روغنهای آشپزی و کرهها)
چربیهای ترانس حاصل از حیوانات نشخوارکننده (یافتشده در گوشت و لبنیات از حیوانات نشخوارکننده مانند گاوها، گوسفندان، بزها و شترها). پیشنهاد میشود که مصرف چربیهای اشباعشده به کمتر از 10٪ از مجموع انرژی دریافتی و چربیهای ترانس به کمتر از 1٪ از مجموع انرژی دریافتی کاهش یابد. به ویژه، چربیهای ترانس صنعتی جزئی از یک رژیم غذایی سالم نیستند و باید از آنها اجتناب کرد.
کمتر از 5 گرم نمک (معادل حدود یک قاشق چایخوری) در روز. نمک باید یددار باشد.
در دو سال اول زندگی نوزاد، تغذیه مناسب به رشد سالم کمک کرده و توسعه شناختی را بهبود میبخشد. همچنین خطر اضافه وزن یا چاقی و ابتلا به بیماریهای غیرواگیر در آینده را کاهش میدهد.
مشاوره در مورد یک رژیم غذایی سالم برای نوزادان و کودکان مشابه توصیههای بزرگسالان است، اما موارد زیر نیز اهمیت دارند:
شنبه تا چهارشنبه: صبح و بعدازظهر
پنج شنبه: صبح
شنبه تا چهارشنبه: صبح و بعدازظهر
پنج شنبه: صبح