روش‌های کمک باروری که اصطلاحا ‌A.R.T نامیده میشوند مجموعه‌ای از روش‌های درمان ناباروری است که در آن لقاح تخمک و اسپرم، خارج از رحم و در آزمایشگاه انجام می‌شود و تخمک بارور شده به بدن مادر منتقل میشود. یکی از متداولترین روش‌های کمک باروری، لقاح خارج از رحم یا ivf و چند روش مشابه آن است. این روش‌ها معمولاً با درمان های دارویی همراه هستند.

بارداری در رحم جایگزین به عنوان “باروری جایگزین” یا “تخمک‌گذاری جایگزین” نیز شناخته می‌شود. این فرآیند به زنانی کمک می‌کند که امکان حمل طبیعی ندارند یا به دلایلی نمی‌توانند از رحم خود استفاده کنند. در این فرآیند، تخمک از یک زن دیگر (تخمک‌گذار) دریافت می‌شود، سپس با اسپرم (از شریک یا کمک دهنده اسپرم) خارج از بدن تلقیح می‌شود. پس از تلقیح موفق، جنین به رحم زن بارداری جایگزین می‌شود تا فرآیند بارداری ادامه پیدا کند.

اسپرم اهدایی

یکی دیگر از روشهای کمک باروری اهدای اسپرم، فرایندی است که طی آن یک مرد، اسپرم خود را برای کمک به یک فرد یا زوج در بارداری اهدا می‌کند. این اسپرم می‌تواند برای تلقیح مصنوعی یا سایر روش‌های درمان ناباروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده شود.

تحریک تخمدان - اقدام طبیعی OI-TI

در مبحث ناباروری و درمانهای ابتدایی در زوجینی که آزمایشات نرمالی دارند میتوان از روش های ساده ای مثل تعیین زمان نزدیکی استفاده کرد.درداین روش با توجه به سونوگرافی خانم و وضعیت تخمدان ها بنا به صلاحدید پزشک داروهای محرک تخمک گذاری تجویز میشوند . این داروها معمولا از سوم تا هفتم و هشتم تا یازدهم سیکل تجوبز میشوند و با توجه به سونوگرافی های انجام شده و بررسی های لازم بر روی فولیکول ، زمانی که فولیکول به اندازه ۱۵ تا ۱۷ میلیمتر رسید از طریق تجویز و تزریق داروی ازاد سازی تخمک، زمان تقریبی تخمک گذاری و نزدیکی توسط پزشک مشخص میشود ‌. این روش به روش iuiبسیار شباهت دارد .

تحریک تخمدان - لقاح مصنوعی OI- IUI

تحریک تخمدان به روش لقاح مصنوعی (OI) به منظور افزایش تعداد و کیفیت تخمک‌ها انجام می‌شود. این روش به ویژه برای زنانی که تخمک‌گذاری نامنظم یا مشکلات تخمک‌گذاری دارند مفید است.

تلقیح داخل رحمی (IUI) یک روش برای افزایش شانس بارداری است که در آن اسپرم‌های آماده‌شده به طور مستقیم به داخل رحم تزریق می‌شوند. این روش معمولاً همراه با تحریک تخمدان انجام می‌شود.

IVF

روش کمک باروری با درصد موفقیت حدود ۳۵ ٪
زمانی انجام میشه که نمونه اسپرم همسر بیمار از نظر تعداد ، حرکت و شکل نرمال دچار اختلال هست یا تخمدان ها ذخیره کمی دارند و یا اختلالی در لوله های رحم وجود دارد یا اختلال در لوله های اسپرم (وازکتومی)
در این روش تخمدان ها به وسیله داروهای هورمونی تحریک تخمک گذاری میشود و روند رشد تخمک از طریق سونوگرافی پیگیری میشود .زمانی که تخمک به اندازه مناسب رسید از طریق اتاق عمل تخمک ها کشیده شده و به قسمت جنین شناسی فرستاده میشود . در این روش همسر بیمار روز تخمک کشی نمونه اسپرم را به آزمایشگاه میدهد و لقاح مصنوفی انجام میشود . تخمک و اسپرم در محیط کشت قرار گرفته و جنین تشکیل شده یا فریز میشود یا از طریق انتقال تازه یا فرِش به رحم انتقال داده میشود .fresh
ICSI

دقیقا شبیه به روش ivf

با این تفاوت که در این روش اسپرم  به داخل تخمک تزریق میشود.
حاملگی در این روش ها فرقی با حاملگی طبیعی ندارند فقط هورمونهایی که در حاملگی طبیعی از جفت در ابتدا ترشح میشود در این روش ها از طریق دارو به خانم تزریق میشود.
زایمان ترجیحا به شکل سزارین خواهد بود ولی منعی برای زابیمان طبیعی ندارد ..  
عوارض IVF :

عوارض آی وی اف به دو صورت هست یا عوارض  مربوط به مصرف داروها و یا خود عمل تخمک کشی.

بسیاری از عوارض  موقتی  بوده که ظرف چند روز برطرف می شوند. درصد  کمی از خانم ها مشکلات جدی را تجربه می کنند که نیاز به مداخله پزشک  دارد .

عوارض تخمک کشی یا عمل پانکچر :

 تخمک کشی با یک بیهوشی سبک و کوتاه مدت انجام می شود. ممکن است بعضی خانم ها پس از تخمک کشی دچار لکه بینی یا درد مختصر شکم  شوند که طبیعی است و با کمی استراحت و مصرف مسکن  برطرف می شود. در موارد بسیار نادراحتمال آسیب به روده ، مثانه و عروق لگنی و خونریزی و عفونت وجود دارد.که با توجه به تبحر پزشک قابل چشم پوشی میباشد.

IUI

یک روش ابتدایی با درصد موفقیت حدود بیست درصد در درمان ناباروری می باشد .‌ زمانی انجام میشود که نمونه اسپرم همسر بیمار حرکت ضعیفی داشته باشه ولی تعداد و بقیه فاکتور ها مناسب باشه.در این روش تخمک از طریق تحریک تخمدان ازاد میشود و نمونه اسپرم از طریق کتتر وارد رحم میشود.

تلقیح داخل رحمی (Intrauterine Insemination, IUI) یک روش درمان ناباروری است که در آن اسپرم‌های شسته‌شده و آماده‌شده به طور مستقیم به داخل رحم زن تزریق می‌شوند. هدف از این روش، افزایش تعداد اسپرم‌هایی است که به تخمک می‌رسند و در نتیجه، احتمال بارداری را افزایش می‌دهند.

نیاز به استراحت ندارد و درصد موفقیت ۲۰٪

نیاز به اتاق عمل نیست

Zift

در روش zift، تخمک‌های زن در آزمایشگاه با اسپرم مرد مخلوط می‌شود، با این تفاوت که پزشک منتظر می‌ماند تا لقاح اتفاق بیفتد و سپس رویان از طریق یک برش کوچک در شکم به لوله‌های رحم انتقال داده می‌شود.

Gift

در روش gift، تخمک‌ها در آزمایشگاه با اسپرم مرد ترکیب و بلافاصله پس از آن از طریق یک برش کوچک در شکم به لوله‌های رحم منتقل می‌شود. در نتیجه عمل لقاح در داخل بدن خود زن اتفاق می‌افتد و رویان به ‌طور طبیعی کاشته می‌شود.

اهداء

برخی از روش‌های کمک‌باروری نیاز به جراحی دارند و به همین دلیل، تهاجمی‌تر محسوب می‌شوند. از آنجا ‌که شانس موفقیت این تکنیک‌ها نیز مشابه روش ivf است، پزشکان معمولاً از تکنیک‌های متداول کمک‌باروری مثل ivf استفاده می‌کنند. در برخی موارد ممکن است با توجه به شرایط، پزشک نیاز به استفاده از سایر روش‌های کمک‌باروری را تشخیص دهد.